Pod takim tytułem od 16 listopada do 28 marca 2021 r. w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie można było oglądać wspaniałą wystawę malarstwa. Całe szczęście zdążyłam odwiedzić wystawę tuż przed jej zamknięciem.

Niewielu zna tego artystę. Muszę się Państwu przyznać, że ja również nie znałam… Nikt na historii sztuki nawet nie wspomniał o Czechowiczu. Ciotka wiki także niewiele mówi o malarzu:

Szymon Czechowicz (ur. przed 22 lipca 1689 w Krakowie, zm. 21 lipca 1775 w Warszawie) – polski malarz. Pochodził z rodziny złotników. Dzięki protekcji Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego w 1711 rozpoczął studia malarskie w Akademii Świętego Łukasza w Rzymie. W 1716 zdobył nagrodę Akademii. W 1731 powrócił do Polski. Malował obrazy religijne (jego obrazy znajdują się w kościołach m.in. Wilna, Krakowa, Lwowa, Warszawy, Poznania, Lublina, Opola Lubelskiego, Górze Kalwarii, Starejwsi i Lubartowa) oraz portrety (rodziny Ossolińskich, Sułkowskich, kanclerza wielkiego litewskiego Jana Fryderyka Sapiehy, hetmanów wielkich Klemensa Branickiego i Wacława Rzewuskiego, wojewody sandomierskiego Jana Tarły i innych).
Zmarł w 1775 i został pochowany w warszawskiej krypcie Ojców Kapucynów. W roku 2009 z okazji Świąt Zmartwychwstania Pańskiego Poczta Polska wydała serię dwóch znaczków pocztowych przedstawiających jego obrazy: „Złożenie do grobu” (1747) i „Chrystus Zmartwychwstały” (1758), które znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie.

Zaraz przy wejściu”przywitał” mnie św. Józef z Dzieciątkiem. Czy to znak?

Św. Józef z Dzieciątkiem Jezus"

O wystawie i twórczości Szymona Czechowicza najlepiej opowiedzą dwie osoby:
Dyrektor MNK Andrzej Szczerski oraz kurator wystawy dr Tomasz Zaucha.

To pierwsza monograficzna prezentacja dzieł Szymona Czechowicza – artysty mało znanego w Polsce, a bardzo ważnego dla historii sztuki. „Wprowadzamy na salony nieobecnego artystę, któremu miejsce tam od dawna się należy” – powiedział dyrektor MNK Andrzej Szczerski.
Wystawę udało się zorganizować mimo pandemii koronawirusa, a pokazywane na niej obrazy i rysunki zostały sprowadzone z Polski, Francji, Litwy, Ukrainy, USA i Włoch, co było ogromnym logistycznym wyzwaniem. Przygotowania trwały cztery lata. Staraniem MNK, przeprowadzono konserwację 109 prezentowanych dzieł, a na potrzeby katalogu zdigitalizowano 356 obiektów.

Ekspozycja daje okazję zobaczenia na wyciągnięcie ręki dzieł rozproszonych na co dzień w kościołach i muzeach polskich i zagranicznych. Skonfrontowano je także z obrazami innych znanych ówcześnie malarzy polskich i włoskich m.in. Carla Marattiego, Jana Bogumiła Plerscha, Franciszka Smuglewicza, Tadeusza Kuntzego, Agostina Masucciego, Lodovica Mazzantiego. Sprowadzono je z 26 miejscowości, w tym ośmiu zagranicznych, wypożyczając z 47 parafii, zakonów, muzeów, bibliotek, instytucji kultury i kolekcji prywatnych.
Dyrektor MNK Andrzej Szczerski podkreślił, że ta ekspozycja to wypełnienie misji muzeum: badania, udostępniania i popularyzacji sztuki polskiej.

To niezwykła okazja do spotkania z wielką sztuką późnego baroku i próba szerokiego ukazania artyzmu Czechowicza oraz przypomnienia jego dokonań, dziś niesłusznie zapomnianych.

Kolebką baroku był Rzym. Artyści z całej Europy gromadzili się tutaj, by w słynnej Akademii św. Łukasza rozwijać talent. Jednym z nielicznych Polaków w ich gronie był Szymon Czechowicz, który swe rzymskie studia rozpoczął około 1710 roku. Malarstwo barokowe Rzymu odznaczało się w tym czasie klasyczną stylizacją form i monumentalizmem. Biegłość w rysunku, wysmakowany koloryt, ulotna wrażeniowość i umiejętność komponowania rozbudowanych, efektownych scen, w których sfera ziemska przenika się ze sferą niebios zaludnianych przez gromady aniołów, charakteryzowały ówczesną sztukę Wiecznego Miasta. Czechowicz pozostał w nim przez około 20 lat i gdy po 1730 roku wrócił do kraju, był już dojrzałym malarzem, który przez resztę swego długiego i pracowitego życia pozostał wierny ideałom rzymskiego późnego baroku. Szybko zyskał sobie wyjątkową renomę, gdyż nie było u nas w owym czasie żadnego artysty, który mógłby mu dorównać. Możnowładcy, biskupi, zakony zamawiali u niego liczne obrazy do wystroju kościołów na całym rozległym terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wiele z tych dzieł przepadło, wiele jednak istnieje do dziś i świadczy o wybitnym talencie swego twórcy.

Był skromny, pobożny i bardzo pracowity. Klasą artystyczną nie ustępował najlepszym malarzom rzymskim. Czechowicz malował głównie dzieła religijne. - Jego mistrzostwo jest widoczne szczególnie na obrazie z kościoła pw. św. Stanisława w Rzymie, przedstawiającym św. Jadwigę Śląską stojącą pod krzyżem Chrystusa. To jest najwyższe cis jego malarstwa - powiedział dr Tomasz Zaucha, kurator wystawy.

Św. Jadwiga Śląska

Magnaci byli hojnymi mecenasami malarza. W latach 60. XVIII w. hetman Wacław Rzewuski zaprosił Czechowicza do swego zamku w Podhorcach, by namalował cykl obrazów do jego galerii. Wykupił także niektóre dawniejsze dzieła artysty. Znalazły się one w tzw. zielonym pokoju, który teraz zrekonstruowano na potrzeby wystawy. - Było to swoiste muzeum jednego artysty, jego wystawa monograficzna. Nie wszystkie zachowały się do naszych czasów – dlatego niektóre z ram są puste – symbolizują zniszczone obrazy.

„Zielony pokój”

Malował w stylu, który obowiązywał w XVIII w. w Rzymie. Te przedstawienia były mniej dramatyczne niż dawniejsze, niemniej nadal emocjonalne. Czechowicz znakomicie przedstawiał figury ludzkie, używał też wysmakowanej kolorystyki. Najlepiej czuł się w malarstwie religijnym, czerpiącym z dawnej tradycji sztuki włoskiej, sięgającej jeszcze renesansu. Jego obrazy są dość liryczne, bardzo dekoracyjne. To jest malarstwo, które dostarcza wrażeń estetycznych najwyższej próby. Zresztą właśnie takie dzieła najczęściej u niego zamawiano. Jego obrazy służyły przede wszystkim ozdabianiu kościołów. Na wystawie prezentowanych jest także kilka namalowanych przez niego portretów, ale nie mają one takiego znaczenia jak sceny religijne.

Portret Jakuba Floriana Narzymskiego

Co ciekawe, na wystawie znajduje się jedynie kilka spośród krakowskich obrazów Czechowicza. - Wielu innych nie chcieliśmy i nie śmieliśmy wyciągać z ołtarzy świątyń Krakowa. Opracowaliśmy towarzyszący wystawie folder z planem krakowskiego „Szlaku Szymona Czechowicza - wyjaśniła Katarzyna Bik z działu informacji MNK. Idąc tym szlakiem można zobaczyć dzieła "geniusza baroku" znajdujące się w katedrze wawelskiej, bazylice Mariackiej, pijarskim kościele pw. Przemienienia Pańskiego, Kolegiacie Uniwersyteckiej św. Anny, kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła oraz na krużgankach klasztoru franciszkanów.

Wystawie towarzyszy obszerny katalog naukowy z 356 fotografiami.

Zwiedzający mogli zobaczyć nie tylko wielkoformatowe obrazy Czechowicza o tematyce religijnej, ale także jego szkice i rysunki oraz dzieła współczesnych mu włoskich i polskich artystów baroku.

Obraz zamykający wystawę jest nieco inny niż pozostałe, skromniejszy, już nie tak barokowo rozbuchany. Przedstawia Św. Franciszka. Jest on niezwykły pod względem formy, bardziej surowy niż pozostałe dzieła malarza. Widać, że artysta przeczuwał zbliżającą się śmierć. Franciszek ubrany jest w habit podobny do tego, w jakim kazał się pochować sam Czechowicz. Umarł on jako tercjarz, a jego grób znajduje się w kościele przy ul. Miodowej w Warszawie.

Św. Franciszek

W tradycji mówionej zachowała się o nim pamięć jako o człowieku pobożnym, skromnym, pracowitym, co zresztą widać po ilości dzieł jakie zostawił. Nie mając dzieci, zatrudniał rodzinę jako współpracowników. Najbardziej znanym artystą z jego krewnych był Franciszek Smuglewicz, którego prace zostały pokazane na wystawie.

 

https://krakow.gosc.pl/doc/6574359.Krakow-Szymon-Czechowicz-wkracza-na-salony
https://mnk.pl/wystawy/geniusz-baroku-szymon-czechowicz-1689-1775
https://krakow.gosc.pl/gal/spis/6575997.Wystawa-malarstwa-Szymona-Czechowicza-1689-1775-Cz-2
https://pl.wikipedia.org/wiki/Szymon_Czechowicz
https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/szymon-czechowicz-mistrz-malarstwa-religijnego
https://krakow.naszemiasto.pl/wystawa-malarstwa-szymona-czechowicza-w-muzeum-narodowym/ga/c13-7947519/zd/57117651
https://krakow.gosc.pl/doc/6574359.Krakow-Szymon-Czechowicz-wkracza-na-salony
https://dzieje.pl/dziedzictwo-kulturowe/w-muzeum-narodowym-w-krakowie-pierwsza-monograficzna-wystawa-dziel-szymona

W artykule zostały użyte zdjęcia z naszych prywatnych zasobów.

 

Radosnych Świąt Zmartwychwstania Pańskiego dla wszystkich!

 

 

---

tagi: malarstwo religijne  czechowicz  barok  malarstwo barokowe  polski barok 

	agnieszka-slodkowska
	30 marca 2021 23:09

35     2174    14 zaloguj sie by polubić