Wszyscy znamy „zimnych ogrodników” czyli Pankracego, Serwacego i Bonifacego oraz „zimną Zośkę”, wiemy, że zwiastują majowe przymrozki. Ale co poza tym wiemy na ich temat?

Święty Pankracy ur. ok. 289, zm. ok. 304– rzymski męczennik chrześcijański, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, jeden z trzech tzw. zimnych ogrodników.
Pankracy urodził się pod koniec III wieku we Frygii. Po śmierci rodziców przybył z wujem do Rzymu, gdzie obaj przyjęli chrzest z rąk papieża Marcelina. W tym samym czasie został ogłoszony edykt Dioklecjana o prześladowaniu chrześcijan. Pankracy poniósł śmierć na rzymskiej arenie jako nastolatek – został ścięty mieczem.
Jego grób znajdował się w katakumbach przy Via Aurelia. Za pontyfikatu papieża Symmachusa (498–514) wybudowano nad nimi kościół, który później stał się bazyliką św. Pankracego za Murami. Tam przechowywany jest relikwiarz z głową świętego. 

Część relikwii dotarła do Anglii, gdzie poświęcono mu wiele narodowych kościołów. Abp Augustyn z Canterbury poświęcił mu swój pierwszy kościół, a relikwie podarowano królowi Nortumbrii. Na cześć świętego jego imieniem (St. Pancras) została nazwana dzielnica Londynu.

Święty Pankracy jest patronem dzieci i rycerstwa, ogrodników, młodych sadzonek, roślin ogrodowych, a nawet bólu głowy. Uważa się go za stróża przysiąg i mściciela krzywoprzysięstwa. W ikonografii jest przedstawiany z mieczem w ręku.
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim jest obchodzone 12 maja.
Cerkiew prawosławna wspomina męczennika Pankracego 12/25 maja[d], tj. 25 maja według kalendarza gregoriańskiego. W Kościołach wschodnich nie jest popularnym świętym.
W Polsce, Austrii, Holandii, Niemczech, Szwajcarii i na Węgrzech św. Pankracy jest znany jako jeden z trzech zimnych ogrodników.

Święty Serwacy (zm. 384 w Maastricht) – biskup, święty katolicki, jeden z trzech zimnych ogrodników.
Serwacy jest pierwszym biskupem Belgii, o którym nie ma wiarygodnych informacji. Jego imię wskazuje na pochodzenie z Europy Wschodniej lub z Armenii. Już przed 345 r. został biskupem Tongeren w Niderlandach w zachodniej części Cesarstwa Rzymskiego (obecnie Diecezja Liège). Jako biskup należał do przeciwników arianizmu. Wyróżniał się jako obrońca ortodoksyjnej wiary w Trójcę Świętą na synodzie w Rimini w roku 359. Gościł u siebie św. Atanazego, podczas gdy ten przebywał na jednym ze swych wygnań, w czasie soboru w Kolonii w 346 świadczył przeciwko biskupowi Kolonii mówiąc, że biskup "zaprzecza bóstwu Jezusa Chrystusa". Zdarzyło się to nawet w obecności Atanazego, biskupa Aleksandrii. W 359 r. brał czynny udział w synodzie w Rimini, na którym poparto uchwały Soboru Nicejskiego I potępiające błędy Ariusza. Ufundował i poświęcił dwa kościoły ku czci Matki Bożej w Maastricht i w Tongeren. Wiele podróżował, był m.in. dwa razy w Rzymie (366 i 384).
Próbował pogodzić Konstancjusza z Magnencjuszem lecz bez skutku. Odbył pielgrzymkę do Rzymu, skąd wrócił przekonany, że Tongres wpadnie w ręce Hunów (najazd Hunów miał miejsce w połowie V wieku). Przeniósł wszystkie relikwie kościelne do Maastricht, gdzie później zmarł. Za datę jego śmierci przyjmuje się 13 maja 384, nie jest jednak pewna. W Tongres nie było później biskupa przez sto lat.

W Polsce święty jest znany głównie jako jeden z trzech zimnych ogrodników.
Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 13 maja.
Na grobie Serwacego wystawiono najpierw kaplicę, następnie kościół, który zniszczyli Normanowie w 881 roku (odbudowano go w 1039). W osobnym relikwiarzu-hermie przechowywana jest czaszka świętego. Kiedyś do jego grobu przybywało wielu pielgrzymów wśród nich byli cesarze: Karol Wielki, Henryk III. W 1496 przybyło 142 000 pątników.

Jest patronem stolarzy i uprawiających winorośl, urodzajów, miał chronić przed przymrozkami, a także gorączką (febrą) i reumatyzmem.
W ikonografii św. Serwacy przedstawiany jest w biskupich szatach pontyfikalnych. Czasami razem ze św. Piotrem, który według legendy podaje mu srebrny klucz do bram nieba.
Atrybutami są chodaki i smok.

Relikwiarz św. Serwacego

Bonifacy z Tarsu, Bonifacy Rzymski (Tarski) (zm. ok. 290, według innych źródeł ok. 305–307) – męczennik chrześcijański, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego, jeden z tzw. trzech zimnych ogrodników.
Bonifacy żył za czasów cesarza Dioklecjana. Według legendy był sługą Rzymianki Algae wysłany po relikwie świętych. Przybywszy do miasta Tarsus, trafił na tracenie chrześcijan, do których zwrócił się słowami:
Wielki jest Bóg chrześcijan, wielki Bóg Męczenników! Proście za mną, wy słudzy Chrystusa, aby i mnie pozwolił wziąć udział w walce przeciwko szatanowi. Walczcie mężnie, bohaterowie Chrystusa! Cierpienie to jest wprawdzie bardzo ciężkie, ale za to słodki będzie wasz spokój. Tutaj męczą was kaci, a tam aniołowie będą wam służyli!
Wykonujący wyrok cesarza Symplicjusz pojmał Bonifacego i po poddaniu go torturom kazał ściąć za niewyrzeczenie się Jezusa Chrystusa. Miało to miejsce prawdopodobnie 14 maja 290 roku. Ciało przewieziono do Rzymu i wybudowano tam kościół. Pewnym jest, że w VII w. istniał w Rzymie kościół lub diakonia pod wezwaniem Bonifacego.
W 1693 r. relikwie świętego przewieziono do Czerniakowa pod Warszawą i umieszczono w nowo zbudowanym kościele oo. Bernardynów.

W Polsce kult świętego zapoczątkował Stanisław Herakliusz Lubomirski w drugiej połowie XVII wieku. Pragnął zbudować kościół-mauzoleum dla swojej rodziny. Relikwie św. Bonifacego, męczennika z Tarsu, otrzymał od papieża Innocentego XII, które umieszczono w kryształowej trumnie we wnętrzu ołtarza. Do kościoła św. Antoniego z Padwy co roku 14 maja wyruszała pielgrzymka z Warszawy na odpust i majówkę. Obecnie kult tego świętego prawie zupełnie zanikł.

Św. Bonifacy jest patronem kawalerów i nawróconych.
Wyznawcy prawosławia uważają Bonifacego za jednego z głównych orędowników, do którego wierni modlą się o wybawienie od alkoholizmu.
Święty przedstawiany jest jako młodzieniec w czerwonym męczeńskim płaszczu z krzyżem w ręce. Niekiedy trzyma też zwój z napisem: "Władco, Panie Wszechmocny, wybaw lud Swój od bałwochwalczego gniewu, wszelkiego cierpienia i smutku".
Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 14 maja.
Cerkiew prawosławna wspomina męczennika Bonifacego 19 grudnia, tj. 1 stycznia według kalendarza gregoriańskiego. Według bollandystów śmierć Bonifacego nastąpiła do 290 roku, ale z jakich powodów pamięć o nim jest 19 grudnia (według kalendarza juliańskiego) nie wiadomo.

Zofia, męczennica rzymska lub Zofia z Rzymu (zm. ok. 303) – dziewica i męczennica chrześcijańska, święta katolicka; według tradycji zimna Zośka (z grupy "zimnych świętych").
Św. Zofia należała do grupy męczenników Kwarta, Kwinta, Sulpicjusza i Trofima. Poniosła śmierć ok. 303 w czasie prześladowania chrześcijan za Dioklecjana. Według tradycji poświadczonej przez dwa itineraria z VII w. oraz życiorysu Hadriana I (zm. 795) Zofia została pochowana na cmentarzu przy Via Latina.

Do rozwoju kultu św. Zofii przyczynił się papież Sergiusz II (844-847), który przeniósł jej relikwie pod ołtarz do kościoła S. Martino ai Monti (dzis. Bazylika św. Sylwestra i św. Marcina w Monti). Część relikwii papież Hadrian I podarował św. Remigiuszowi (zm. 783), biskupowi Strasburga, który był w tym czasie z pielgrzymką w Rzymie (po 770, przed 783). Relikwie miały zostać umieszczone w klasztorze dla kanoniczek w Eschau (Alzacja). Prawdopodobnie stamtąd kult Zofii trafił na polskie ziemie. Św. Zofię wymieniał już w swych popularnych kalendarzach zamojskich Stanisław Józef Duńczewski (np. z roku 1758).

Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzono za Martyrologium Rzymskim 15 maja. Zofię umieszczają też pod dniem 15 maja polskie kalendarze protestanckie.
W nowym Martyrologium Rzymskim (II wyd. posoborowe 2004) św. Zofia nie została już ujęta.

Św. Zofia jest patronką zjawiska klimatycznego zwanego „zimną Zośką”. Jest wzywana w przypadku szkód wyrządzonych przez mrozy.
Około VII w. zaczęto utożsamiać męczennicę ze świętą Zofią, matką trzech córek: Wiary, Nadziei i Miłości.

Przysłowia:
Pankracy, Serwacy, Bonifacy – źli na ogrody chłopacy.
Gdy w maju dobry Serwacy, dobry w czerwcu Bonifacy.
Jak się rozsierdzi Serwacy, to wszystko zmrozi i przeinaczy.
Przed Pankracym nie ma lata, po Bonifacym mróz ulata.
Pankracy, Serwacy, Bonifacy, każdy swoim zimnem raczy.
Mamert (11 maja) i Pankracy (12 maja) mrozem kwiat poznaczy.
Gdy przed Pankracym nocą przymrozi, lato będzie przepadziste, a jesienią czasy dżdżyste.
Gdy przed Pankracym przymrozek nocny się zdarzy, zimno wiosnę zwarzy.
Jasny dzień Pankracego przyczynia wina dobrego.
Gdy słoneczko przed Serwacym (13 maja) ciepło już dogrzewa, po Serwacym szron pokryje i kwiaty, i drzewa.
Pankracy, Serwacy i Bonifacy (14 maja) dla drzew wielcy niedobracy.
Na świętą Zofiję deszcz po polach bije.
Święta Zofija ciepło rozwija.
Święta Zofija kwiaty rozwija.
Dla świętej Zosi kłos się podnosi.

https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Pankracy
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Serwacy
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bonifacy_z_Tarsu
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zofia_(m%C4%99czennica_rzymska)

Mamy wreszcie piękną wiosnę, ale uwaga, niebawem mogą nas nieco zmrozić „zimni ogrodnicy”, a zaraz po nich „zimna Zośka”. Chcąc ocieplić serducha wszystkich, którzy kochają kwiaty, także te malowane, już dziś rozpoczyna się oficjalna promocyjna sprzedaż moich japońskich akwareli z motywami kwiatowymi. Wszystkie sumi-e obniżamy o 100 zł! Akcja potrwa do 15 maja.

https://www.ahart.pl/kategoria/agnieszka-slodkowska/sumi-e/

P.S. Zachęcam Państwa do subskrybowania naszej strony ze sklepem, a będziecie jako pierwsi dowiadywać się o nowościach, limitowanych edycjach oraz czasowych promocjach.

https://www.ahart.pl/

 

---

tagi: ahart.pl  zimni ogrodnicy  zimna zośka  pankracy  bonifacy  serwacy  zofia  akwarela japońska  sumi-e 

	agnieszka-slodkowska
	9 maja 2025 08:38

8     955    19 zaloguj sie by polubić